Hava Değişim Katsayıları | Nedir?

Hava Debisi Hesaplama

Havalandırma, bir mahalde kirli veya kullanılmış havanın taze hava ile değiştirilmesi işlemidir. Bu işlem, iç mekan hava kalitesini iyileştirmek, nem seviyesini kontrol etmek, kokuları gidermek ve zararlı maddeleri uzaklaştırmak için yapılır. Havalandırma sistemlerinin tasarımında ve verimliliğinin değerlendirilmesinde önemli bir kavram olan "hava değişim katsayısı" ve mahallere göre havalandırma debi hesabına dair bilgileri aşağıda bulabilirsiniz:

Hava Değişim Katsayısı (ACH - Air Changes per Hour):

Hava değişim katsayısı, bir mahaldeki havanın bir saat içinde kaç kez tamamen yenilendiğini gösteren bir ölçüdür. ACH değeri, mahaldeki hava hacmi ve havalandırma sistemi tarafından sağlanan hava debisi (akış hızı) arasındaki ilişkiyi ifade eder. Yüksek ACH değerleri, daha sık hava değişimini ve dolayısıyla daha iyi hava kalitesini gösterir.

Hesaplanması:

ACH değeri aşağıdaki formülle hesaplanır:

ACH = (Hava Debisi (m³/saat)) / (Mahal Hacmi (m³))

Örnek:

• Bir odanın hacmi 50 m³ olsun.
• Havalandırma sistemi bu odaya 250 m³/saat hava sağlıyorsa,
• ACH = 250 m³/saat / 50 m³ = 5 ACH

Bu, odadaki havanın saatte 5 kez tamamen yenilendiği anlamına gelir.

İdeal ACH Değerleri:

İdeal ACH değerleri, mahal kullanım amacına, kişi sayısına, aktivite düzeyine ve iç mekan hava kalitesi gereksinimlerine göre değişir. Bazı genel örnekler:

• Konutlar: 0.5 - 1 ACH (Daha düşük değerler enerji verimliliği için tercih edilebilir, ancak yeterli havalandırmayı sağlamak önemlidir.)
• Ofisler: 0.5 - 2 ACH
• Okullar: 1 - 3 ACH
• Hastaneler (ameliyathaneler): 15 - 20 ACH (veya daha fazla, hijyen gereksinimlerine bağlı olarak)
• Endüstriyel tesisler: 5 - 20 ACH (proseslere ve kirletici kaynaklarına bağlı olarak)
• Mutfaklar: 6 - 12 ACH (pişirme yoğunluğuna bağlı olarak)
• Banyolar: 5 - 8 ACH

Mahallere Göre Havalandırma Debi Hesabı:

Havalandırma debisi (akış hızı), bir mahal için gerekli olan taze hava miktarını ifade eder. Bu debi, mahaldeki hava kalitesini istenen seviyede tutmak için hesaplanır. Havalandırma debisi hesaplaması için farklı yöntemler bulunmaktadır:

1. Kişi Sayısına Göre:
• Bu yöntemde, mahaldeki kişi sayısı ve her kişi için gerekli olan taze hava miktarı dikkate alınır.
• Genel olarak, ofisler ve okullar gibi alanlarda kişi başına 8-10 L/s (litre/saniye) taze hava sağlanması önerilir.
• Örnek: 20 kişinin bulunduğu bir ofis için gerekli havalandırma debisi: 20 kişi x 10 L/s/kişi = 200 L/s veya 720 m³/saat
2. Mahal Alanına Göre:
• Bu yöntemde, mahal alanı (m²) ve metrekare başına gerekli olan taze hava miktarı dikkate alınır.
• Genellikle, ofisler için 2.5 - 3.5 L/s/m² taze hava sağlanması önerilir.
• Örnek: 100 m²'lik bir ofis için gerekli havalandırma debisi: 100 m² x 3 L/s/m² = 300 L/s veya 1080 m³/saat
3. Kirletici Kaynaklarına Göre:
• Bu yöntem, özellikle endüstriyel tesisler gibi kirletici kaynakların yoğun olduğu alanlarda kullanılır.
• Kirletici madde emisyon hızları ve kabul edilebilir konsantrasyon seviyeleri dikkate alınarak havalandırma debisi hesaplanır.
• Bu hesaplamalar genellikle uzman mühendisler tarafından yapılır.
4. CO2 Konsantrasyonuna Göre:
• İç mekan hava kalitesinin bir göstergesi olarak CO2 seviyesi ölçülerek havalandırma debisi ayarlanabilir.
• Genellikle, CO2 seviyesinin 1000 ppm (milyonda parça) altında tutulması hedeflenir.
• CO2 sensörleri ile donatılmış havalandırma sistemleri, hava kalitesine göre otomatik olarak debiyi ayarlayabilir.

Önemli Notlar:

• Yerel Yönetmelikler: Havalandırma sistemlerinin tasarımında ve uygulanmasında yerel yönetmeliklere ve standartlara uyulması zorunludur. Bu yönetmelikler, minimum havalandırma debilerini ve diğer gereksinimleri belirler.
• Enerji Verimliliği: Yüksek ACH değerleri, daha fazla enerji tüketimi anlamına gelebilir. Bu nedenle, havalandırma sistemlerinin enerji verimliliği de dikkate alınmalıdır. Isı geri kazanım sistemleri (örneğin, eşanjörler) kullanarak havalandırma kaynaklı enerji kayıpları azaltılabilir.
• Filtreleme: Havalandırma sistemlerinde kullanılan filtreler, dışarıdan gelen havadaki toz, polen ve diğer partikülleri temizleyerek iç mekan hava kalitesini artırır. Filtrelerin düzenli olarak temizlenmesi veya değiştirilmesi önemlidir.
• Profesyonel Yardım: Havalandırma sistemlerinin tasarımı ve kurulumu, uzmanlık gerektiren bir konudur. Özellikle büyük ve karmaşık sistemler için profesyonel mühendislik hizmeti almak önemlidir.